KALP
HAKKINDA KIRK
SORUNUN HADİSLERLE CEVABI
Soru 1:
En iyi Kalp hangisidir?:
Cevap:
Hz. Emir-ül Mu'minin (a.s): "Bilin ki hiç
şüphesiz, Allah Subhanehu ve Teala kalplerin
içinden ancak hikmeti daha çok içine alanını,
insanların da ancak hakkı daha çabuk icabet
(kabul) edenini methetmiştir."
Yine şöyle
buyurmuştur: "Şu kalpler kaplar gibidir; en
iyisi en kapsayıcı olanıdır."
Soru 2:
Kalplerin i'rab ve harekeri
nelerdir?
Cevap:
İmam
Cafer-i Sadık (a.s): "Kalplerin irabı dörttür:
Ref', feth, cerr ve vakf. Kalbin ref'i,
(yücelmesi) Allah'ın zikrindedir. Kalbin fethi
(açılması), Allah'ın rızasına razı olmaktadır.
Kalbin cerri (inişi) Allah'tan gayrisiyle
meşgul olmaktadır. Kalbin vakfı (durgunluğu)
ise Allah'tan gafil olmaktadır."
Soru 3:
Allah'ın en çok sevdiği
kalpler hangileridir?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Yer yüzünde Allah'ın kapları
vardır ki bu kapların Allah'a en sevimli
olanı, berrak, yumuşak ve sağlam olanıdır; bu
da kalplerde olur. Yumuşak olan kalp,
kardeşlere yumuşak olandır. Sağlam olan kalp,
kişinin hakkı söyleyip Allah yolunda hiçbir
kınayanın kınamasından korkmayandır. Berrak ve
temiz olanı ise, günahlardan temiz olandır."
Soru 4:
Allah hangi kalplere nazar eder?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Hiç şüphesiz Allah
Tebareke ve Teala sizin şekillerinize ve
mallarınıza bakmaz; ancak kalplerinize ve
amellerinize bakar."
Hz. Emir-ül
Mu'minin Ali (a.s): "Kulların temiz kalpleri,
Allah Subhanehu ve Teala'nın nazar ettiği
yerlerdir. Kimin kalbi temiz olursa, Allah o
kalbe (lütuf gözüyle) bakar."
Soru 5:
Sağlam ve selametli kalp hangi
kalptir?
Cevap:
Resul-i
Ekrem'e (s.a.a) selametli kalp sorulunca
şöyle buyurdu: "Şüphesiz ve nefsanî heveslere
dayanmayan bir din, riya ve gösterişsiz bir
amel."
Soru 6:
Kalpler nasıl selamete
kavuşur?
Cevap:
Hz. Emir-ül Mu'minin Ali (a.s): "Kalbin ancak
o zaman selamete kavuşur ki kendin için
sevdiğini mu'minler için de sevesin."
Soru 7:
Allah bir kula hayrı dilerse
ne olur?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Her kulun bir yüzünde iki gözü
vardır ki onlarla dünyevî olan şeyleri görür.
Bir de kalbinde iki gözü vardır ki onlarla
uhrevi (manevî) olan şeyleri görür. Eğer Allah
bir kula hayrı dilerse, kalbinde olan
gözlerini açar; onlarla o kuluna gayben vaat
ettiği şeyleri görür. O zaman gaybî bir
vesileyle (kalp gözüyle), gaybî olan şeye iman
eder."
Soru 8:
Allah bir kulu severse ne
olur?
Cevap:
Hz. Emir-ül
Mu'minin ali (a.s): "Allah bir kulu severse,
ona selametli bir kalp ve oturaklı bir ahlak
nasip eder."
Soru 9:
Kalplerin kilitlenmesi nasıl
olur?
Cevap:
İmam
Cafer-i sâdık (a.s): "Hiç şüphesiz senin bir
kalbin ve (bu kalbin) kulakları vardır. Ve
Allah bir kulu hidayet etmek isterse, kalbinin
kulaklarını açar. Ama hidayetini istemezse,
kalbinin kulaklarını mühürler; artık asla
ıslah olmaz. Allah (Azze ve Celle) "Yoksa
kilitlenmiş kalpleri mi vardır?" ayetinde de
bunu buyurmak istiyor."
(Tabi Allah-u Teala'nın isteyip istememesi de
insanda hidayeti kabul etmek için kabiliyet ve
müsait zeminin olup olmamasına bağlıdır.)
Soru 10:
Bir mu'minin kalbinde
sevgimizin olup olmadığını nasıl
anlayabiliriz??
Cevap:
İmam
Muhammed Bâkır (a.s): "(Mu'min) kardeşinin
kalbinde (sana karşı) sevgi olup olmadığını
öğrenmek istiyorsan, kendi kalbinde ona karşı
(beslediğin hislerden) anla."
Emir-ül
Mu'minin Ali (a.s): "Kim (başkalarının gizli
ayıplarını öğrenmeğe çalışırsa, Allah onu
kalplerin sevgisinden mahrum bırakır."
Soru 11:
Kalpleri nelerden
temizlemeliyiz?
Cevap:
Emir-ül
Mu'minin Ali (a.s): "Kalplerinizi günah
pisliklerinden temizleyin ki haseneleriniz
(iyi amerler) çoğalsın."
Yine şöyle
buyurmuştur: "Kalbinizi kinden temizleyin;
zira kin, (insanı kötülüklere) susatan bir
hastalıktır."
Soru 12:
Kalbin genişlemesi nasıl olur?
Cevap:
Allah
Resulü (s.a.a) "Allah, kimin kalbini
genişletirse, o Rabbinden bir nur üzeredir."
ayetinin tefsirinde şöyle buyurmuştur: "Nur,
kalbe yerleştiğinde, o kalp açılır genişler."
Bazıları "Ya Resulallah, bunun bir alamet ve
nişanesi yok mu?" diye sorulunca, evet
buyurdu, o alametler şunlardır: "Gurur evinden
(dünyadan) uzaklaşmak ve ebediyet yurduna
yönelmek, ölüm zamanı gelip çatmadan ölüme
hazırlanmak. O halde kim bu dünyada zahid
olursa, (dünyevî) arzuları kısalır ve dünyayı
ehline bırakır."
Soru 13:
Kalp nasıl mühürlenir?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Tamah (dünya hırsı) ehli
olmaktan sakının; zira tamah kalbe şiddetli
ihtirası bulaştırır ve kalpleri dünya sevgisi
mührüyle damgalar. (İnsan hidayet ve ıslah
kabiliyetini kaybeder."
Soru 14:
Perdelenmiş kalpler
hangileridir?
Cevap:
İmam Musa
Kâzım (a.s): "Allah-u Teala Hz. Dâvûd'a şöyle
vahyetti: "Ey Dâvûd, ashabını nefsanî şehvet
ve arzuları sevmekten sakındır ve korkut. Zira
hiç şüphesiz kalpleri dünya şehvetlerine
bağlanmış kimselerin kalpleri bana karşı
perdelenmiştir (ilahi tecellilere
kapanmıştır)."
Soru 15:
Kalplerin de bedenler gibi
cezası var mıdır?
Cevap:
İmam
Muhammed Bâkır (a.s9: "Allah'ın hem kalpler de
hem de bedenlerde cezaları vardır: Geçim
darlığı ve ibadette gevşeklik (bunlardandır,
ancak) kul, kalbin taşlaşmasından daha büyük
bir cezaya çarptırılmamıştır."
Soru 16:
Göz yaşlarını kurutan nedir?
Cevap:
Emir-ül
Mu'minin Ali (a.s): "Göz yaşları ancak
kalplerin katılaşmasından kurur. Kalplerin
katılaşması ise ancak günahların çokluğundan
kaynaklanır."
Soru 17:
Kalpleri katılaştıran sebepler
nelerdir?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Üç şey kalbi katılaştırır: Boş
ve (nefsanî
eğilimlerini okşayan) şeyleri dinlemek (haram
müzik ve film gibi), (zevk için ve ihtiyacı
olmadığı halde) ava çıkmak, sultanın (güç
sahiplerinin) kapılarında dolaşmak (onların
dünyalarından nasiplenmek için sürekli onlarla
haşir neşir olmak)."
Emir-ül
Mu'minin Ali (a.s): "Mal ve servetin çokluğu
dini bozar, kalpleri katılaştırır."
Yine şöyle
buyurmuştur: "Cimri kimsenin yüzüne bakmak,
insanın kalbini katılaştırır."
Soru 18:
Kalpleri hastalandıran şeyler
nelerdir?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Cedelleşme ve (mu'min
kimselere karşı) husumet ve düşmanlık
beslemekten kaçının. Zira bu ikisi (mu'min)
kardeşlere karşı kalpleri hastalıklı hale
getirir ve münafıklığa yol açarlar."
Soru 19:
Kalplerdeki hastalıkların
ilacı nedir?
Cevap:
Emir-ül Mu'minin Ali (a.s): "Hiç şüphesiz
Allah'tan sakınmak ve takva ehli olmak,
kalplerinizin hastalığının devası,
gönüllerinizin körlüğünün basireti,
bedenlerinizin hastalığının şifası,
göğüslerinizin bozulmasının ıslahı,
nefislerinizdeki pisliğin temizliği ve
gözlerin pusluluğunun cilasıdır."
Soru 20:
Kalp nasıl ölür?
Cevap:
Emir-ül
Mu'minin Ali (a.s): "Kim (dünyevî) bir şeye
aşık olursa, gözünü karartır ve kalbini
hastalandırır; o zamanda sağlıksız bir gözle
bakar, sağlıksız bir kulakla duyar; (nefsanî
arzular aklını başından alır ve dünya kalbini
öldürür."
Soru 21:
Kalbi öldüren diğer sebepler
nelerdir?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Dört şey kalbi öldürür: Günah
üzerine günah yapmak (günah yapmakta ısrarcı
davranmak) Kadınlarla çok münakaşa etmek,
Ahmak kimseyle tartışmak; sen söylersin o
söyler ve bir türlü hayra dönmez ve ölülerle
oturup kalkmak" "Ya Resulallah ölüler nedir?"
diye sorulunca şöyle buyurdu:"Her azgın,
şımarık zengindir"
Yine şöyle
buyurmuştur: "Çok gülmekten sakın; zira bu
kalbi öldürür."
Soru 22:
Kalbi dirilten şeyler nelerdir?
Cevap:
Emir-ül Mu'minin Ali (a.s): "Düşünmeyi terk
etmeyin, zira bu basiretli kalbin dirilişi ve
hikmet kapılarının anahtarıdır."
Yine şöyle
buyurmuştur: "Fazilet sahipleriyle arkadaşlık
yapmak kalplerin dirilişidir."
Soru 23:
Kalpleri yumuşatan şeyler nelerdir?
Cevap:
Resul-i Ekrem (s.a.a): "Kalplerinizi
yumuşaklığa alıştırın, çok tefekkür edin ve
Allah'ın korkusundan çok ağlayın."
Adamın
birisi bir gün Resulullah'a gelerek kalbinin
katılaşmasını ona şikayet etti. Allah Resulü
(s.a.a) ona şöyle buyurdu: "Kalbinin
yumuşamasını istiyorsan fakire yemek ver ve
yetimin başına elini sür (ona merhamet ve
şefkat göster)."
İmam
Muhammed Bakır (a.s): "Yalnız başına kaldığın
yerlerde çok zikrederek kalbi yumuşatmaya
çalış."
Soru 24:
Kalplerin cilası nedir?
Cevap:
Resul-i Ekrem (s.a.a): "Demir suya temas
ettiğinde paslandığı gibi şu kalplerde
paslanır. "O halde cilası nedir?" diye
sorulunca şöyle buyurdu ölümü çok hatırlamak
ve Kur'an okumak"
Yine şöyle
buyurmuştur: "Bu kalplerin cilası Allah'ın
zikri ve Kur'an okumaktır."
İmam
Cafer-i Sadık (a.s): "Hiç şüphesiz bakır
paslandığı gibi kalplerde paslanır; o halde
onu istiğfar ile parlatın."
Soru 25:
Kalpler kaç kısımdır?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Kalpler dört kısımdır: İçinde
iman olup da Kur'an olmayan, içinde hem iman
olan, hem de Kur'an, içinde Kur'an olup da
iman olmayan, için de ne Kur'an olan ne de
iman. Birinci kısım hurmaya benzer; tadı
güzeldir, ama kokusu yoktur. İkincisi miske
torbasına benzer, ağzını açsan da kokar,
kapatsan da. Üçüncüsü, … gibidir; kokusu
güzeldir, ama tadı pistir. Dördüncüsü Ebu
Cehil karpuzu gibidir; hem tadı kötüdür hem de
kokusu."
Soru 26:
Mu'minin gücü bedeninde midir,
kalbinde mi?
Cevap:
İmam Cafer-i Sâdık (a.s): "Hiç şüphesiz
mu'minin gücü kalbindedir. Görmez misiniz o
(mu'min), bedeni zayıf ve cismi nahif olduğu
halde geceleri ibadetle ve gündüzleri oruçla
geçirir!"
Yine şöyle
buyurmuştur: "Dağları yerinden oynatmak,
(mu'min) bir kalbi yerinden oynatmaktan daha
kolaydır."
Yine
buyurmuştur: "Mu'min dağdan daha sağlamdır.
Zira dağlar (çeşitli hadislerde sonucunda)
hacmi küçülür(dağılır); ama mu'minin imanından
(hangi hadiseyle karşılaşırsa karşılaşsın) bir
şey eksilmez."
Soru 27:
Mu'minin kalbî özellikleri
nelerdir?
Cevap:
Emir-ül
Mu'min Ali (a.s): "Mu'min zeki ve akıllı olur.
Sevinci yüzünde ve hüznü kalbinde olur.
(Hikmetlere mazhar olma ve zorluklara tahammül
açısından) en geniş göğse ve (nefsini hor
görme ve mu'minlere tevazu gösterme açısından
da) en zelil nefse sahip olur."
Soru 28:
Nefsi bozan ve fesada uğratan şey nedir?
Cevap:
İmam Cafer-i Sâdık (a.s): "Kalbi hata ve
günahlardan daha çok bozan bir şey yoktur. Hiç
şüphesiz kalp (günah işlendiğinde) günahla
uğraşıp durur ve (terk edilmediği ve devam
edildiği takdirde), kalbe galebe eder; o
zamanda kalbin üstünü altına çevirir."
Soru 29:
Kalp ne zaman sakıt olur
(işlerliğini kaybeder)?
Cevap:
İmam Cafer-i Sâdık (a.s): "İçinde şirk veya
şüphe bulunan kalp sakıttır."
Soru 30:
Kalbi ıslah eden ve
güçlendiren nedir?
Cevap:
İmam
Cafer-i Sâdık (a.s): "Ölümü hatırlamak,
nefsanî şehvetleri (arzuları) öldürür,
gafletin köklerini kurutur, Allah-u Teala'nın
verdiği vaatleri (insana hatırlatarak) kalbi
güçlendirir, mizacı yumuşatır, hevâ ve heves
nişanelerini kırar, ihtiras ve tamah ateşini
söndürür ve dünyayı (insanın gözünde)
küçültür-değersizleştirir."
Soru 31:
Kalbin dünya sevgisine
bağlanmasının zararları nelerdir?
Cevap:
İmam
Cafer-i Sâdık (a.s): "Kimin kalbi dünya
sevgisine bağlanırsa, üç zarara uğraması
kaçınılmazdır: Tükenmeyen bir üzüntü,
ulaşılmaz bir arzu ve elde edilmez bir ümit."
Soru 32:
Hikmet içeren kalbin (hikmetini) yok nedir?
Cevap:
İmam Cafer-i Sâdık (a.s): "Gazap ve öfke,
hikmetli kalbin (hikmetini) yok eder. Gazabına
hakim olmayan kimse, aklına da sahip olamaz."
Soru 33:
Ahmağın kalbi ile hikmet sahibinin kalbi
arasındaki fark nedir?
Cevap:
İmam Hasan-ül Askerî (a.s): "Ahmağın kalbi
ağzındadır (düşünmeden konuşur). Ama hikmet
sahibinin dili kalbindedir (önce düşünür,
sonra uygun olursa konuşur)."
Soru 34:
Kalpte şehvet tohumunu eken şey nedir?
Cevap:
İmam Cafer-i Sâdık (a.s): "(Namahreme )
bakmaktan sakının; zira bu kalplere şehvet
(tohumunu) eker ve sahibine fitne ve fesat
olarak yeter. Ne mutlu gözünü kalbinde
saklayan ve kalbini gözünün önüne koymayan
kimseye!"
Soru 35:
Gafil olmayan ve uyanık bir
kalbe nasıl sahip olunur?
Cevap:
İmam
Cafer-i Sâdık (a.s): "Kim kalbini gafletten,
nefsini şehvetten (nefsanî arzulardan) ve
aklını cehaletten korursa, uyanıkların
divanına yazılır (gafillerin değil)."
Soru 36:
Kalbi rahatlatmanın yolu
nedir?
Cevap:
İmam Musâ Kâzım (a.s): "Kim malsız-mülksüz bir
zenginlik istiyor, kalbinin hasetten
rahatlamasını arzuluyor ve dininin selamette
kalmasını diliyorsa, yalvararak Allah'tan
aklının kamilleşmesini istesin. Zira akleden
kimse, kendisine yetene kanaat eder ve kim
kendisine yeten şeye kanaat ederse,
başkalarına muhtaç olmaz. Ama kim kendine
yetene kanaat etmezse, hiçbir zaman
muhtaçlıktan kurtulamaz."
Soru 37:
Kalbi dağınıklıktan
kurtarmanın, yumuşatmanın ve nurlandırmanın
yolu nedir?
Cevap:
İmam
Muhammed Bâkır (a.s): "Beden rahatlığı kalbini
dağınıklıktan kurtarmakla sağlamaya çalış;
kalbin dağınıklığını, günah ve hataları
azaltarak gider. Halvet yerlerde Allah'ı çokça
anarak kalbini yumuşat. Hüzün halini devamıyla
kalbini nurlandır. (Maksat dünyevi şeylere
değil, Allah ve dostlarından ayrı kalmanın,
ona layıkıyla kulluk edememenin, yapılan günah
ve hataların hüznü vs. gibi manevi kaygı ve
hüzünlerdir.)"
Soru 38:
Kalbimiz bazen şevkli, bazen
ise halsiz şevksiz oluyor; her iki durumda da
ne yapmalıyız?
Cevap:
İmam Musâ Kâzım (a.s): "Kalpler bazen ikbal
halinde (istekli) olur, bazen idbar (şevksiz
ve küskün); bazen şevkli , bazen tembel. İkbal
halinde olduğunda basiret ve idrak sahibi
olur. Şevksiz ve küskün olduğunda ise aciz ve
tembel. İkbal ve şevk halinde olduğunda, ondan
(iyi ameller için) yararlanın; halsiz ve
küskün olduğunda ise onu kendi haline bırakın
(zorlamayın)."
Soru 39:
Kalbimizi hastalık ve afetlerden nasıl
koruyabiliriz?
Cevap:
Resul-i
Ekrem (s.a.a): "Şüphesiz, mu'min, bir günah
işlediğinde, kalbinde siyah bir nokta meydana
gelir; eğer tevbe edip günahtan el çeker ve
mağfiret dilerse, kalbi o siyah noktadan
temizlenir; ama günahı çoğaltırsa, o siyah
noktalar da çoğalır. Allah-u Teala da
kitabında aynı şeyi beyan etmektedir: "Asla,
hayır, onların kazanmakta oldukları (kötü
ameller-günahlar), onların kalplerini
paslandırmış-kirlendirmiştir." (Mutaffifin,
14)
İmam
Cafer-i Sâdık (a.s): "(İşlerin) akıbetini
düşünmek kalbe (iyilikleri) aşılar."
Soru 40:
Kalpler, ne zaman sükunete-itminana kavuşur ve
hikmetin kapları haline gelir?
Cevap:
Emir-ül Mu'minin Ali (a.s): "Allah'ı zikretmek
(onu unutmamak), göğüslerin cilası ve kalbin
sükunet ve itminan vesilesidir."
Hz. İsa
(a.s): "Eğer kalpleri şehvetler (nefsaî
arzular) ahmaklaştırmazsa veya tamah ve dünya
hırsı onları pislemezse yahut nimetler onları
katılaştırmazsa, (böyle kalpler) hikmet
kapları haline gelir."
|